Παιδικό Δωμάτιο και Ψυχολογία Παιδιού. Συνέντευξη με τη Φιλιώ Κατσαρού.

Στη συνεχή μας αναζήτηση και εξέλιξη πάνω στον κλάδο του παιδικού επίπλου, θέλαμε να εξετάσουμε το πεδίο το οποίο αγαπάμε και στο οποίο εργαζόμαστε από μία διαφορετική σκοπιά. Πώς το παιδικό δωμάτιο επηρεάζει την προσωπικότητα και την ψυχολογία του παιδιού; Έτσι σκεφτήκαμε ότι μία ειδική σύμβουλος ψυχικής υγείας θα μπορούσε να μας δώσει τις απαντήσεις στις ερωτήσεις που γεννήθηκαν. Η Φιλιώ Κατσαρού, εκπαιδεύτρια γονέων και ειδικός θεραπευτικού παιχνιδιού, ήταν το κατάλληλο άτομο για εμάς και όντως με το δικό της μοναδικό τρόπο μας έδωσε καίριες απαντήσεις σε θέματα που απασχολούν τους γονείς δίνοντας τροφή για σκέψη .

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αγαπήσει τον προσωπικό του χώρο και να περνάει χρόνο σε αυτό;

Ας σκεφτούμε ποιους χώρους αγαπάμε εμείς οι ίδιοι; Πώς νιώθουμε σε αυτούς;

Συνήθως είναι χώροι που είμαστε χαλαροί, έτσι δεν είναι; Χώροι άνετοι και ζεστοί που μας προσκαλούν να ζούμε μέσα σε αυτούς και όχι απλά να τους παρατηρούμε σαν να ξεφυλλίζουμε ένα περιοδικό. Αυτές οι συνθήκες ισχύουν και για τα παιδιά, πιστεύω. Να νιώθουν άνετα και χαλαρά μέσα σε αυτόν, χωρίς να έχουν στο νου της συνέχεια να μη χαλάσουν την «όμορφη» εικόνα.

Επίσης, συχνά είναι οι εμπειρίες που κάνουν ένα χώρο αγαπημένο. Όταν μέσα σε αυτό το χώρο έχω παίξει, έχω γελάσει, έχω καθίσει στο πάτωμα ή κυλιστεί στο χαλί, γίνεται χώρος δικός μου, οικείος και χαρούμενος.

Για το λόγο αυτό, χρειάζεται να περνάμε χρόνο μαζί με το παιδί μας στο δωμάτιο του, που θα είναι ευχάριστος, χαλαρός και ασφαλής. Αν κάθομαι εκεί μόνο όταν είναι να βοηθήσω στο διάβασμα ή όταν χρειάζεται να συμμαζέψουμε, παίρνει αυτόματα μια άλλη ενέργεια.

Και φυσικά, να είναι ένας χώρος που να ταιριάζει πρωτίστως, στις προτιμήσεις και τα γούστα του παιδιού, ακόμα κι αν διαφέρει από το γούστο του γονιού.

Ακόμη και αν μία οικογένεια με δύο παιδιά έχει δύο ξεχωριστά δωμάτια θα ήταν καλό για τη μεταξύ τους σχέση να μένουν σε ένα δωμάτιο μαζί;

Έχω την αίσθηση ότι δεν είναι μια απάντηση για όλους και δεν είναι μια απάντηση που λαμβάνεται ερήμην των παιδιών. Παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν είναι το φύλο, η ηλικία ακόμα και η ιδιοσυγκρασία των παιδιών. Ίσως μάλιστα δεν είναι η ίδια απάντηση σε όλη τη διάρκεια της συμβίωσης των αδερφών. Ίσως τα πρώτα χρόνια τα παιδιά θέλουν να είναι μαζί και αργότερα επιζητήσουν περισσότερη ιδιωτικότητα. Κάτι που σκέφτομαι ότι ίσως λειτουργούσε πρακτικά και βοηθητικά, ακόμα κι αν οι γονείς έχουν επιλέξει να υπάρχουν δυο δωμάτια για τα αδέρφια, είναι να υπάρχει η ευχέρεια, όταν τα παιδιά το επιλέγουν να κοιμούνται μαζί, ίσως με ένα επιπλέον στρωματάκι ή κάτι άλλο που μπορεί να συμπεριληφθεί από την αρχή στο σχεδιασμό του δωματίου για το σκοπό αυτό.

Τελικά τι είναι καλύτερο για το παιδί; Να έχει πολλά παιχνίδια στο δωμάτιο ή λίγα;

Είναι ένα θέμα που νομίζω ότι δεν μπορούμε να το απαντήσουμε, έξω από τη γενικότερη καταναλωτική κουλτούρα στην οποία ζούμε μικροί μεγάλοι. Οι πειρασμοί είναι πολλοί και σχεδιασμένοι ώστε να σαγηνεύουν, ειδικά τα παιδιά. Η αλήθεια είναι, πως χρειαζόμαστε χώρους που να μη μας δημιουργούν ένταση. Κάποιες φορές ένα πολύ γεμάτο δωμάτιο, μπορεί να αποσυντονίζει ένα παιδί, να το δυσκολεύει στο τι να διαλέξει ή και να δημιουργεί μεγαλύτερη αταξία που εκνευρίζει τη μαμά και τον μπαμπά ως προς το συμμάζεμα μετά.

Το να φροντίσουμε να είμαστε λιγότερο καταναλωτικοί, είναι στοίχημα για όλους μας, νομίζω. Η διαρρύθμιση του χώρου και η χρήση αποθηκευτικών μέσων, ίσως βοηθά στο να έχουμε έναν πιο ήσυχο από ερεθίσματα χώρο, τον οποίο να μπορούμε και να απολαύσουμε περισσότερο τελικά.

Μέθοδος Montessori:  Αρκετά διαδεδομένη και στην χώρα μας πλέον. Για να αποκομίσουμε τα οφέλη της θα πρέπει να την ακολουθήσουμε πιστά ή να επιλέξουμε κάποια σημεία που μας είναι πιο εύκολο να υιοθετήσουμε;

Η αλήθεια είναι πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση, που επιτέλους βάζει περισσότερο στο κέντρο το παιδί, με την έννοια ότι ακούει τις ανάγκες του, δείχνει εμπιστοσύνη στις ικανότητες του και το αντιμετωπίζει ως ένα πρόσωπο ίσης αξιοπρέπειας με μας.  Η συγκεκριμένη μέθοδος, εστιάζει πολύ στην αυτονομία του παιδιού προτείνοντας και τη δημιουργία χώρων που να την ενισχύουν. Οι γονείς μπορούμε να παίρνουμε ιδέες από αυτές  τις προτάσεις, να ανοίγουμε τους ορίζοντές μας κι έτσι να στεκόμαστε πιο κοντά στις ανάγκες του παιδιού μας. Αυτό που χρειάζεται να έχουμε στο νου μας είναι να μη μας γίνει εμμονή ή άγχος να είναι όλα απόλυτα σύμφωνα με τη θεωρία Μοντεσσόρι. Κάθε οικογένεια είναι ένα ξεχωριστό σύστημα και χρειάζεται να δούμε πόσο και ποια στοιχεία μπορούμε να ενστερνιστούμε και να υποστηρίξουμε τη δεδομένη στιγμή και να προσαρμοζόμαστε ανάλογα. Είναι σημαντικό να ακολουθούμε πράγματα με μια ειλικρινή διάθεση σεβασμού προς το παιδί και όχι με τη λογική ενός  trend. (Δείτε όλες μας τις προτάσεις για έπιπλα τυπου Μοντεσσορι)

Ιδιωτικότητα και παιδικό δωμάτιο. Πώς μπορούν να τη διαχειριστούν οι γονείς έτσι ώστε να είναι ελεγχόμενη και να μη δημιουργηθούν διαπληκτισμοί με το παιδί;

Πιστεύω πως αυτό είναι κάτι που δεν μπορούμε να το δούμε μεμονωμένα. Θέλω να πω έχει να κάνει πολύ με τη σχέση σεβασμού και εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στο παιδί και το γονιό. Είναι σημαντικό και σε αυτό τον τομέα να είμαστε το πρότυπο. Μπορούμε από πολύ μικρή ηλικία, πχ στα 5 που το παιδί κλείνει την πόρτα, να χτυπήσουμε όταν θέλουμε να μπούμε. Όσο περισσότερο σεβασμό δείχνουμε στο παιδί τόσο λιγότερο θα θέλει να μας κρατά έξω από το χώρο του, ανάλογα και με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται κάθε φορά.

Πολλές φορές εμείς οι γονείς παίρνουμε αποφάσεις για το δωμάτιο του παιδιού χωρίς να ακούσουμε τη γνώμη του.  Ενισχύεται η αυτοπεποίθηση του παιδιού με τη συμμετοχή στην οργάνωση και διακόσμηση του χώρου του;

Το παιδί έχει ανάγκη να νιώθει ότι το βλέπουμε, το ακούμε και το συνυπολογίζουμε μέσα στο σπίτι μας και όχι μόνο. Αυτό φυσικά, αφορά και τη δημιουργία του δωματίου. Σχεδιάζοντας μαζί με το παιδί το χώρο του, μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά. Να το γνωρίσουμε καλύτερα, να βρούμε λύσεις σε αντικρουόμενες επιθυμίες ή ανάγκες και να περάσουμε χρόνο φτιάχνοντας το μαζί. Αυτή η διαδικασία ενισχύει τη σύνδεσή μας με το παιδί, ενισχύει την αυτοεικόνα του και την αυτοπεποίθηση του και είναι μια διαδικασία που μπορεί να γίνει από πολύ πιο μικρή ηλικία, από αυτήν που συχνά νομίζουμε εμείς οι γονείς. Είπαμε, άλλωστε, πιο πάνω για εμπιστοσύνη στο παιδί και στην πρώτη ερώτηση θέσαμε το στόχο, το παιδί να αγαπήσει το χώρο του. Η διαμόρφωση του δωματίου είναι η ευκαιρία να τα δούμε στην πράξη.

Πιστεύετε ότι τα έπιπλα και η διακόσμηση που επιλέγουμε για το παιδικό δωμάτιο επηρεάζουν τη συμπεριφορά του παιδιού; Αν δηλαδή φτιάξουμε ένα ρομαντικού στυλ δωμάτιο ή σε διαφορετική περίπτωση χρησιμοποιήσουμε πιο έντονα χρώματα, με δυναμικά σχέδια στους τοίχους  ενισχύουμε κάποια αντίστοιχη συμπεριφορά;

Σκέφτομαι το παιδικό δωμάτιο σαν ένα χώρο που αποτυπώνει περισσότερο την ταυτότητα του παιδιού, παρά ένα χώρο για να προσκαλέσει συμπεριφορές και γι’ αυτό είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνουμε το παιδί στη διαμόρφωσή του. Το σημαντικό είναι το παιδικό  δωμάτιο να μη γίνει η ταμπέλα ενός παιδιού, πχ το ευαίσθητο αγόρι ή το δυναμικό κορίτσι, αλλά να είναι η φωλιά του παιδιού που να μπορεί να είναι και ευαίσθητο και δυναμικό και ό,τι άλλο νιώθει. Να είναι ένας χώρος που το παιδί να μπορεί να παίξει με τη φαντασία του τον καλό ή τον κακό ήρωα, το φοβισμένο ή το άγριο ζώο.

Ευχαριστούμε πολύ τη Φιλιώ Κατσαρού για τον χρόνο που αφιέρωσε για τη συνέντευξή μας και τις εποικοδομητικές απαντήσεις που μας έδωσε.

Η Φιλιώ Κατσαρού είναι Εκ. Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Εκπαιδεύτρια γονέων και Ειδικός Θεραπευτικού παιχνιδιού. Πριν 5 χρόνια παραιτήθηκε από τη δουλειά που έκανε επί μια δεκαετία, έχοντας στο νου της ότι την ενδιαφέρει να ασχοληθεί με το παιδί, με τρόπο που τότε δεν ήταν πολύ ξεκάθαρος μέσα της. Ακολούθησαν εκπαιδεύσεις, όπου προσέγγισε την ψυχολογία του παιδιού αλλά και του εσωτερικού παιδιού που έχουμε όλοι οι ενήλικες μέσα μας. Σήμερα δουλεύει με γονείς, υποστηρίζοντας τους στις προκλήσεις της γονεϊκότητας, είτε με ατομικές συνεδρίες είτε μέσα από ομάδες γονέων. Αν και η έδρα της είναι Θεσσαλονίκη, συνεργάζεται με γονείς από πολλές περιοχές μέσω διαδικτυακών συνεδριών. Παράλληλα, ασκείται στην προσωποκεντρική συμβουλευτική ενηλίκων.

Τη Φιλιώ Κατσαρού μπορείτε να τη βρείτε: