Μέθοδος Μοντεσσόρι: Οι βασικές αρχές εκπαίδευσης

Για την ιστορία

Η Μαρία Μοντεσσόρι ήταν Ιταλίδα γιατρός και εκπαιδευτικός. Aνέπτυξε μια μοναδική προσέγγιση στην εκπαίδευση γνωστή ως «μέθοδος Μοντεσσόρι». Η φιλοσοφία της βασίζεται στην ιδέα ότι τα παιδιά είναι από τη φύση τους περίεργα. Δηλαδή έχουν μια έμφυτη επιθυμία να μάθουν ακόμα και πριν περπατήσουν.

Σύμφωνα με την Montessori, ο ρόλος του δασκάλου είναι να δημιουργεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Αυτό επιτρέπει στα παιδιά να εξερευνούν και να μαθαίνουν με τον δικό τους ρυθμό, αντί να τους επιβάλλει ένα σταθερό πρόγραμμα σπουδών.

Η Μοντεσσόρι έγραψε χαρακτηριστικά: «Μόλις τα παιδιά είναι σε θέση να περπατήσουν, αρχίζει μια περίοδος κατά την οποία τα χέρια, τα οποία είναι τώρα απελευθερωμένα από το καθήκον να βοηθήσουν το σώμα να κινηθεί, πρέπει να δουλέψουν» (από το βιβλίο: «Κατανοώντας τον άνθρωπο»)

Οι αρχές της Μαρίας Μοντεσσόρι για το περιβάλλον του παιδιού

Μία από τις βασικές αρχές της εκπαίδευσης Μοντεσσόρι είναι η έννοια του «προετοιμασμένου περιβάλλοντος». Δηλαδή, το φυσικό περιβάλλον, στο οποίο μαθαίνουν τα παιδιά, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη και τη μάθησή τους. Σε μια τάξη Montessori, το περιβάλλον είναι προσεκτικά σχεδιασμένο για να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών. Αυτό τους επιτρέπει να μαθαίνουν και να αναπτύσσονται ανεξάρτητα. Άλλωστε η ίδια είπε: «Το μεγαλύτερο σημάδι επιτυχίας για έναν δάσκαλο… είναι να μπορεί να πει, «Τα παιδιά δουλεύουν τώρα σαν να μην υπάρχω».»

Μια τάξη Montessori, δίνει στα παιδιά την ελευθερία να επιλέγουν τις δικές τους δραστηριότητες και να παίζουν με τον δικό τους ρυθμό. Αυτό βοηθά στην ενίσχυση της αίσθησης της ανεξαρτησίας και της αυτοκίνησης, καθώς και στην ανάπτυξη της αυτοπειθαρχίας. Η Μοντεσσόρι πίστευε ότι τα παιδιά έχουν μια εγγενή επιθυμία να μάθουν. Έχουν φυσικά κίνητρα να εξερευνήσουν το περιβάλλον τους και να ανακαλύψουν νέα πράγματα.

Με τα δικά της λόγια: «Η πραγματική συνεργασία ξεκινά μόνο από αυτούς που δεν αισθάνονται εξουθενωμένοι και μπορούν να συνεισφέρουν ελεύθερα. Μόνο όταν είμαστε ελεύθεροι μπορούμε να κάνουμε επιλογές.»

Μια άλλη σημαντική πτυχή της μοντεσσοριανής φιλοσοφίας είναι η ιδέα του «ακολουθώντας το παιδί». Αυτό σημαίνει ότι ο δάσκαλος παρατηρεί τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες του παιδιού. Έπειτα προσαρμόζει το πρόγραμμα σπουδών και τις δραστηριότητες για να καλύψει τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του. Αυτό επιτρέπει στο παιδί να μαθαίνει με τρόπο που να έχει νόημα και να είναι ελκυστικό. Και όχι να υπαγορεύεται από ένα προκαθορισμένο πρόγραμμα. Επίσης, αυτός ο «κανόνας» σημαίνει ότι ακολουθούμε τον ρυθμό του παιδιού. Δεν το διακόπτουμε τη στιγμή που είναι αφοσιωμένο σε κάτι, ώστε να ενισχυθεί έτσι η ικανότητα συγκέντρωσής του.

Παιδικά Δωμάτια & Έπιπλα Μοντεσσόρι

Όσον αφορά τα παιδικά δωμάτια, η Μοντεσσόρι πίστευε ότι είναι σημαντικό τα παιδιά να έχουν τον δικό τους χώρο όπου μπορούν να παίζουν, να εξερευνούν και να μαθαίνουν. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα ειδικό playroom ή απλά μια γωνιά του υπνοδωματίου. Επίσης, ο χώρος πρέπει να είναι σχεδιασμένος με γνώμονα τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του παιδιού. Και να είναι εφοδιασμένος με υλικά και δραστηριότητες που να ταιριάζουν στην ηλικία του.

Σε ένα παιδικό δωμάτιο σχεδιασμένο με τη φιλοσοφία και με έπιπλα τύπου Μοντεσσόρι, το παιδί είναι ο άρχοντας του δωματίου. Δηλαδή, πρέπει να φτάνει όλα τα αντικείμενα που το ενδιαφέρουν και αυτοεξυπηρετείται στα βασικά χωρίς να χρειάζεται να ζητήσει βοήθεια. Για παράδειγμα, ανεβαίνει στο κρεβάτι μόνο του, φτάνει τα ρούχα στη χαμηλή ντουλάπα χωρίς βοήθεια και βγάζει τα παιχνίδια από τα κουτιά που βρίσκονται στο ύψος του.

Το τελικό συμπέρασμα

Συμπερασματικά, η φιλοσοφία της Maria Montessori βασίζεται στην ιδέα ότι τα παιδιά είναι από τη φύση τους περίεργα και έχουν μια έμφυτη επιθυμία να μάθουν. Ο ρόλος του δασκάλου και του γονιού είναι να δημιουργήσουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Να επιτρέπει στα παιδιά να εξερευνούν και να μαθαίνουν με τον δικό τους ρυθμό. Σε αυτό το πλαίσιο, τα έπιπλα μοντεσσόρι έχουν υποστηρικτικό ρόλο στη διαδικασία μάθησης.

Κλείνουμε με ένα αγαπημένο απόφθεγμά της (που προσπαθούμε να θυμίζουμε στον εαυτό μας κάθε φορά που μας συνεπαίρνει η επιθυμία να μάθουν τα παιδιά μας κάτι νέο): «Η φροντίδα μας για το παιδί δεν πρέπει να διέπεται από την επιθυμία να το κάνουμε να μάθει πράγματα, αλλά από την προσπάθεια να συνεχίσει να καίει μέσα του αυτό το φως που ονομάζεται ευφυΐα.»

Διαβάστε επίσης τα σχετικά άρθρα μας:

Η φιλοσοφία Μοντεσσόρι στο παιδικό κρεβάτι.